|
ایران نیز جزو همین
کشورهاست. سال‌هاست که سازمان جهانی بهداشت به کشورهای توسعه یافته و
در حال توسعه در مورد روند رو به رشد چاقی و بیماری‌های زمینه‌ای ناشی
از آن هشدار داده است، اما آمارهای جدیدی که در نشریه لانست منتشر شده
نشان می‌دهد نه مردم جهان هشدارهای سازمان جهانی بهداشت را جدی
گرفته‌اند نه کشورها در برنامه‌ریزی برای کنترل چاقی موفق عمل
کرده‌اند.پژوهشی تازه نشان می‌دهد، 2میلیارد و 100میلیون نفر در جهان
یعنی یک سوم جمعیت دنیا اضافه وزن دارند یا چاق هستند. دکتر نیستانی
متخصص تغذیه در این‌باره گفت: وزن حاصل دخل و خرج انرژی است. اگر دخل
بیشتر از خرج باشد مازاد انرژی به‌صورت چربی در بدن ذخیره می‌شود.اگر
از دید بیولوژیک به بدن نگاه کنید در این میان اخذ انرژی از طریق میوه
و شیرینی‌خامه‌ای و برنج با هم فرقی نمی‌کند. بسیاری از مراکز تحقیقاتی
امروز به این نتیجه رسیده‌اند که در بسیاری از مسائل بیولوژیک به‌خصوص
مسئله چاقی رویکرد صرف پزشکی پاسخگو نخواهد بود. چاقی یک پدیده اجتماعی
است که پیامد بیولوژیک دارد. اگر محیط اجتماعی که فرد در آن زندگی
می‌کند را لحاظ نکنیم و بی‌تفاوت به آن باشیم، نمی‌توانیم در برخورد با
مسئله چاقی موفق عمل کنیم. در دوره و زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که همه
می‌گویند هر چه می‌توانی بخور. کافی است به تبلیغات نگاه کنید می‌بینید
که بیشترین تبلیغات مربوط به خوردن است، آن هم مستقل از کیفیت و به
صرفه بودن کالای خوراکی.خیلی از افراد وقت نداشتن را دلیل ورزش نکردن
عنوان می‌کنند ولی دکتر نیستانی متخصص تغذیه این را بهانه می‌داند.
به‌نظر او سبک زندگی افراد نیز تغییر کرده است. محیط اجتماعی
به‌گونه‌ای است که افراد بیشتر برای ناهار و شام دور هم جمع می‌شوند.
اگر کسی شاغل باشد 6روز هفته از بیرون غذا تهیه می‌کند که ناسالم‌تر از
غذای خانه است. غذای حاضری خانه به غذاهای با کیفیت ارجحیت دارد.
این‌روزها غذای حاضری نیز به غذاهایی گفته می‌شود که با روش سرخ شدن
طبخ شود. همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا افراد اضافه وزن پیدا
کنند.وی شرایط اقتصادی را در چاق‌شدن افراد مؤثر دانست و گفت: وقتی
درآمد پایین باشد افراد فقط به‌دنبال سیر کردن شکم خود هستند و اولویت
رابه مواد غذایی می‌دهند که شکم پرکن است مثل برنج، شکر و روغن. این
انتخاب دولت‌ها در دوره‌های پیشین و فعلی نیز بوده است. دکتر صفوی
متخصص تغذیه و مدیر گروه تغذیه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی
اصفهان در گفت‌وگو با همشهری گفت: شیوه زندگی افراد باعث بروز چاقی در
افراد است. بخش‌های مختلفی از زندگی با ریموت کنترل هدایت می‌شود و
افراد ساده‌ترین کار‌ها را به ماشین سپرده‌اند. مصرف غذاهای پر کالری،
تغییرات ژنتیک، شیوع برخی بیماری‌ها مانند کم‌کاری تیروئید، مصرف
داروهای کورتن دار، اختلالات عصبی و روانی از عمده دلایل چاقی
هستند.روزگاری بود که افراد برای رفتن به محل کار از دوچرخه استفاده
می‌کردند ولی امروزه ماشین و موتور جای آن را گرفته است. دکتر صفوی
درباره تأثیر این تغییرات اساسی در زندگی و سلامت جامعه گفت: بیماری
کبد چرب که ناشی از بدخوری و مصرف غذاهای چرب است منجر به گرفتگی عروق
می‌شود. امروزه از هر 800مرگ در کشور حدود 300مورد آن به‌دلیل سکته و
110مورد آن ناشی از سرطان است.دکتر نیستانی متخصص تغذیه با تأکید بر
اینکه مشکلات وزن در دوسوی دهک‌های درآمدی بیشتر است در مورد تغییر
شرایط اجتماعی و تأثیر آن در سلامت افراد گفت: وقتی جمعیت شهرهای بزرگ
زیاد می‌شود، فضای تحرک و بازی کودکان و حتی بزرگسالان نیز کمتر
می‌شود. مدارس پر می‌شود از بچه‌هایی که در زنگ‌های تفریح چیپس و سس
مایونز مصرف می‌کنند. همه مسئولیت نیز با وزارت بهداشت نیست و همه
سازمان‌ها باید همکاری کنند.باور اینکه به سادگی و با کمی بی‌دقتی در
سبک زندگی می‌توان به دیابت، فشار خون و گرفتگی رگ‌های قلب مبتلا شد،
برای همه مردم دنیا کار دشواری شده است. به باور مردم وقتی بیماری و
علائم شدید آن به‌صورت بالینی در بدن ظهور پیدا نکند، آنها با بیماری
فاصله بسیار زیادی دارند. دکتر تیرنگ نیستانی در این‌باره گفت:خانمی
27ساله با 157سانت قد و 76کیلو وزن با قند 105به مطب مراجعه می‌کند و
وقتی به او در مورد ابتلا به بیماری دیابت با توجه به سابقه
خانوادگی‌اش هشدار می‌دهم می‌گوید نه، امکان ندارد من دیابت بگیرم چون
تا حالا علائم این بیماری را نداشته‌ام. برای این فرد و امثال او که کم
هم نیستند این هشدار‌ها اصلا معنایی ندارد. متأسفانه سکته قلبی و مغزی
که نیاز به هزینه‌های زیاد و بازتوانی دارد، برای افراد معنی دارد.به
قول دکتر نیستانی آموزش بسیار مهم است ولی همه داستان نیست. برای اصلاح
و رفع مشکل چاقی افراد علاوه بر رویکرد پزشکی باید به مسائل اقتصادی و
اجتماعی جامعه نیز توجه شود. |
